Yenilenmiş (Refurbished) Ürün Nedir?

Mevzuata göre, “Yenileme merkezi tarafından yapılan yenileme ve sertifikalandırma işleminden sonra satışa sunulan kullanılmış mala” yenilenmiş ürün adı verilir. Yenilenmiş ürün, ikinci el ürünlerin her açıdan yenilenerek sıfır ayarına geri döndürülmüş halidir. Şu an için yalnızca telefon ve tablet alanında yapılan yenileme işlemi, Ticaret Bakanlığı’ndan yetki belgesi almış yetkili yenileme merkezleri tarafından gerçekleştirilir. 

Kullanılmış malların yenilenerek tekrar satışa sunulmasına ilişkin uygulama usul ve esaslar, Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan “Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik” metninde belirlenmiştir. Bu yönetmelik, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un ilgili maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tüketiciler, yetkili yenileme merkezleri ve yetkili satıcılar bu mevzuata tabi olarak hareket etmek durumundadır. 

Yenilenmiş ürünler, başka bir kullanıcı tarafından bir süre kullanıldıktan sonra satılmış olabilir. İkinci el durumundaki bu mallar, yetkili yenileme merkezleri tarafında yeni bir ürünle aynı kondisyona getirilerek satışa sunulur. Bu sebeple yenilenmiş ürünler ikinci el ürünlerle değil, kullanılmamış, yani sıfır ürünlerle karşılaştırılabilirler. 

Fayda ve maliyet oranı düşünüldüğünde son kullanıcı için oldukça makul bir seçenek olan yenilenmiş ürünler satın alma ve satış sonrası hizmet konusunda da oldukça avantajlı özelliklerler barındırırlar. Ayrıca, yenilenmiş ürün tercih etmek yalnızca kullanıcının kendisine değil, ülke ekonomisine de faydalıdır. İthal edilen bir sıfır ürün yerine, ekonomiye geri kazandırılan yenilenmiş ürünleri tercih etmek cari açığın azaltılmasına yardımcı olur.

Yenilenmiş Ürün Hangi Aşamalardan Geçer?

İkinci el bir ürünün yenilenmiş ürün haline getirilmesi çok detaylı ve ciddi bir süreçtir. Yenileme işleminin her aşamasında ayrıntılı testler yapılır. Bir mala yenilenmiş ürün denebilmesi için en başta yenileme işlemini yapan kuruluşun bakanlıktan yetki almış olması önemlidir.

Kullanılmış mal ya da ikinci el kabul edilen pakedi açık mal, alıcı tarafından yenileme merkezine iletilmek üzere satın alınabilir ya da bu işlem direkt yetkili yenileme merkezi tarafından yapılabilir. Nihayetinde yetkili yenileme merkezi kullanılmış ürüne sahip olarak yenileme işlemine başlar.

Yenileme işlemi, Türk Standardları Enstitüsünün belirlediği standartlara uygun şekilde olmak zorundadır. Ürünler buna göre onarılır, gerekiyorsa parça değişimleri yapılır ve kozmetik kusurları giderilir. Parça değişimlerinde orijinal parça tercih edilir ya da üreticinin yetki verdiği ithalatçı onaylı parçalar kullanılır. Ayrıca ürün elektronikse önceki kullanıcıya dair tüm veriler yok edilir ve cihaz fabrika ayarlarına geri döndürülür.

Yenileme işlemi, ürünün hem fiziksel görünüm hem de sahip olduğu özellikler bakımından sıfır ayarına getirilmesiyle son bulur. 

Yenilenmiş Ürünün Sıfır ve İkinci Elden Farkı Nedir?

Sıfır ürün, üretimi tamamlanmış ve son kullanıcıya ulaşmayı bekleyen üründür. Bu mallar genellikle ambalajlıdır ve fabrikadan çıkış yaptığı andan itibaren kimse tarafından kullanılmamıştır. Yani, sıfır ürüne sahip olan tüketici, o ürünün ilk kullanıcısıdır. 

İkinci el ürün daha önce kullanılmış olan üründür. Önceki kullanıcısı tarafından elden çıkarılmak üzere satışa çıkarılan ürün ikinci el kategorisindedir. İkinci el ürünler kullanımdan kaynaklı kusur ve arıza barındırıyor olabilirler. 

Yenilenmiş ürün ise ikinci el ya da bir sebepten sıfır olma özelliğini kaybetmiş ürünlerin bakanlıktan yetki belgesi almış yenileme merkezleri tarafından yenilenmeleriyle elde edilir. Bir ürünün yenilenmiş olduğunu anlamak çok kolaydır. Sıfır ürün, sıfır kutusunda yer alır, yenilenmiş ürün de yenileme merkezinin sunduğu ambalajda ürünün yenilenmiş olduğu açıkça vurgulanarak satışa çıkarılır. 

Yenilenmiş ürün ile ikinci el ürün arasındaki en temel fark, yenilenmiş ürünün kusursuz çalıştığının test edilip onaylanmış olmasıdır. Ancak ikinci el ürünler kullanımdan kaynaklı olarak farklı kondisyonlara sahip olabilir, hatta bazı özellikleri hiç çalışmayabilir. Yenilenmiş ürün ise sıfır ayarına getirilmiş olduğundan özelliklerin işlerliği bakımından sorunsuzdur. 

Yenilenmiş Üründe Veri Güvenliği Nasıl Sağlanır?

Fotoğraf, video ve metin gibi dosyalar ile parmak izi, yüz tanıma sensöründe işlenen yüz haritası, irisler ve sesler cihazlarda depolanır. Kullanılmış ürünlerin yeni kullanıcılara ulaştırılması anlamına gelen ikinci el pazarında yaşanan en büyük sorunlardan biri de bu verilerin güvenliğidir. Özellikle tablet, bilgisayar ve telefon gibi cihazlar fazlasıyla kişisel olduklarından birçok kişisel veriyi bünyelerinde barındırırlar. 

Söz konusu yenilenmiş ürün, eğer kişisel veri barındırma özelliği olan bir ürünse, yetkili satıcı ürünü teslim alırken, verilerin yenileme merkezi tarafından herhangi bir veri işleme yapılmadan yok edileceğine ve bir daha bu verilere ulaşılamayacağına dair kullanıcının onayını alır. Bu beyanı içeren belgenin bir kopyası tüketiciye verilir.

Yenileme işlemi sırasında ürünün içindeki tüm veriler ve dosyalar silinir; ürün fabrika ayarlarına getirilir. Böylece eski kullanıcıya dair tüm bilgiler tamamen yok edilir ve yenilenmiş ürün sahibi olacak olan kullanıcıya temiz bir ürün teslim edilir.

Yenilenmiş Ürünün Garanti ve İade Koşulları Nelerdir?

Tüm yenilenmiş ürünler, bir yıldan az olmamak koşulu ile garanti kapsamındadır. Yenileme merkezi, yenilenmiş ürünle ilgili değişim, onarım, bakım, bedel iadesi, bedel indirimi ve benzeri hususlarda taahhütlerini içeren yenilenmiş ürün garantisi vermek zorundadır. Yani yenilenmiş bir ürün satın aldığınızda, yenilemeden kaynaklı bir kusur olması durumunda yetkili yenileme merkezinin garanti hizmetinden faydalanabilirsiniz.

Garanti, yenilenmiş ürünün tüketiciye teslim edildiği an başlar ve yenileme merkezinin sunduğu maksimum süreye kadar devam eder. Bu süre, ürünün garanti taahhüdünde yazar. Yenilenmiş ürünün garanti sürecinde tüketiciden nakliye, posta, kargo veya servis elemanlarının ulaşım gideri dahil olmak üzere hiçbir masraf talep edilemez. 

Garanti kapsamında ücretsiz onarım veya ayıpsız yenilenmiş misli ile değişim, bedel iadesi ve bedel indirimi olmak üzere dört seçenek mevcuttur. Kullanıcılar cihazlarının ücretsiz olarak onarılmasını isteyebilir ya da aynı marka ve modeldeki başka bir yenilenmiş ürünle değişim yapılmasını talep edebilir. Bu iki seçenek de yenileme merkezi tarafından 20 gün içinde gerçekleştirilmek zorundadır. Bu süre, ürünün satıcıya ya da yenileme merkezine teslim edilmesiyle başlar. 

Birçok üründe olduğu gibi yenilenmiş ürünlerde de iade imkanı mevcuttur. Tüketiciler, ürünü satın almalarından sonraki 14 gün içinde hiçbir gerekçe göstermeden ve ceza ödemeden ürünü iade edebilirler. 

Yenilenmiş Ürün Alınır mı ve Nereden Alınır?

Yenilenmiş ürün, diğer kullanılmış ürünlerin aksine, sıfır kondisyonuna getirilmiş olduğundan sıfır ürünün sunduğu tüm imkanları kullanıcılarına sunar. Bu yönüyle fiyat performans oranı açısından en uygun seçeneklerden biri olduğu söylenebilir. 

İkinci el bir ürün kullanım ömrünü tüketmeye devam ederken yenilenmiş ürünün kullanım ömrü çok daha uzamıştır. Sorunlu parçaların değiştirilmesi, varsa yazılımın sıfırlanması ve tüm özelliklerin çalışır hale getirilmesi gibi tasarımsal onarımlar da yenilenmiş ürünü daha dayanıklı hale getirir. Çünkü bir ürünün tasarımı sadece ürünün şıklık ve zarafeti için değil, aynı zamanda rahat ve uzun ömürlü kullanımı içindir. Bu yüzden yenileme işlemi yapılırken fiziki kusurlar da giderilir. 

Kullanılmış malın yenilenmesi, sertifikalandırılması ve Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik’te belirtilen diğer işlemleri yürütmek üzere kurulan, bakanlık veya Türk Standardları Enstitüsünün belirlediği standartları taşıyan ve bakanlıktan aldığı yenileme yetki belgesine dayanarak faaliyet gösteren tüzel kişiye yetkili yenileme merkezi adı verilir. İkinci el ürün direkt olarak yenileme merkezine ya da yetkili satıcıya iletilebilir. Aynı şekilde, yenilenmiş ürün de bu iki taraftan satın alınabilir. 

“Yenilenmiş” ibaresini içeren bir ürün yalnızca yetkili yenileme merkezinin elinden çıkmış olabilir. Yetkili yenileme merkezlerinin listesi, Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesindeki Yenileme Merkezleri ve Yenileme Yetki Belgeleri bölümünde görülebilir. Sürekli olarak güncellenen bu listede yer almayan hiçbir kuruluş yenileme işlemi yapamaz ve “Yenilenmiş” ibaresiyle ürün satamaz. 

Yenilenmiş Ürünlerde Yetkili Yenileme Merkezinin ve Yetkili Satıcının Sorumlulukları

Yenileme merkezinin, yenileme işlemi sırasındaki yapması gerekenler dışında da bazı sorumlulukları vardır. Örneğin, yenilenmiş bir ürünün, yenileme işlemi sebebiyle birine zarar vermesinden yenileme merkezi sorumludur. Yenileme işlemi, bilimsel esaslara göre, can ve mal güvenliğini esas alarak yapılmalı ve ürünün esasına uygun hareket edilmelidir. Ürünün bir kişiye ya da mala zarar vermesi halinde zararın tazmininden yetkili yenileme merkezi sorumludur. 

İkinci el ürünü satın alma ve yenilenmiş ürün satma yetkisi bulunan satıcının da birçok sorumluluğu bulunmaktadır. Satıcı, yenileme işlemi ve değişen parçalarla ilgili tüketiciyi bilgilendirme yükümlülüğüne sahiptir. Ayrıca yenilenmiş ürünün ambalajlı ve Türkçe kullanım kılavuzlu olarak satılması da satıcının sorumluluğundadır.

Yenileme işlemi yapılırken yenilenen tüm parçaların üretici ya da üreticinin yetki verdiği ithalatçı onaylı parçalar olması halinde, “üretici onaylı parçalar kullanılarak yenilenmiş ürün” ibaresine yer verilmesi zorunludur. Yani, satın aldığınız yenilenmiş üründe parça değişimi yapılmış ancak orijinal parça yerine onaylı parçalar kullanılmışsa bu da mutlaka belirtilir.

Yenilenmiş Ürün Fiyatları Neye Göre Belirlenir?

Yenilenmiş ürün fiyatları yetkili yenileme merkezi ve yetkili satıcı tarafından belirlenir. Bir yenilenmiş ürün fiyatlanırken ürünün sıfır versiyonunun piyasa değeri, yenileme maliyeti, değişen parça bedeli ve ürünün kondisyonu fiyat üzerinde etkilidir. Örneğin elektronik ürünlerde birçok yetkili yenileme merkezi ürünleri kalitesine göre sınıflara ayırmaktadır. Ürünlerin fiyatı, kondisyonları hakkında ipucu veren bu sınıflara göre değişmektedir. 

Yenilenmiş ürün fiyatları genel olarak sıfır üründen az olmakla birlikte birçok ikinci el üründen de fazla olabilir. Yenilenmiş ürün satın almanın bir avantajı da taksit imkanıdır. Bazı mallarda taksit sınırlaması bulunurken, yenilenmiş elektronik cihazlarda taksit sınırlaması daha esnektir. Ek olarak, bazı yenilenmiş ürünlerde KDV (Katma Değer Vergisi) oranı büyük oranda azaltılmıştır. Böylece yenilenmiş ürünü makul bütçe ve seçeneklerle satın alabilirsiniz.

Yenilenmiş Ürün Nasıl Anlaşılır?

Birçok kullanıcı, yenileme işlemi görmüş olan ürünü sıfır malla karıştırmaktan çekinebilir. Mevzuat, bunun önüne geçmeyi amaçlamak için, yenilenmiş ürünün ambalajı ve pazarlanışıyla ilgili bazı kurallar içerir. Buna göre, yenilenmiş ürünün ambalajında, etiketinde, reklam ve ilanlarında tüketicinin kolaylıkla algılayabileceği bir şekilde, “yenilenmiş ürün” ibaresine ve yenileme merkezinin bilgisine yer verilerek satışa sunulması zorunludur. 

Yani, bir ürünün yenilenmiş olduğu, satışa sunulan e-ticaret sitesindeki adında ya da mağazadaki etiketinde açık bir şekilde beyan edilir. Mevzuata göre, yenilenmiş ürün ambalajlı olarak satılacağından, ürünün ambalajında da yenilenmiş olduğu belirtilir. Ayrıca reklam panosu, broşür, dijital reklam, radyo ilanı gibi tüm alanlarda ürünün markası ve modeliyle birlikte yenilenmiş olduğu da dile getirilir. Ek olarak, ürünün yenilenmiş olduğunun küçük puntolu bir ibare kullanılarak gizlenmesi mümkün değildir. 

Yenilenmiş Ürünlerin Artıları ve Eksileri Nelerdir?

Ekonomiye geri kazandırılan yenilenmiş ürünler, tüketimlerinin resmi olarak teşvik edilmesi ve geçirdikleri teknik süreçler sebebiyle bünyelerinde birçok avantaj barındırırlar. Bu avantajlardan en büyüğünün makul fiyatları olduğu söylenebilir. Yenilenmiş ürünler sıfır kutu mallara oranla daha ucuzdur. İkinci el ürünler daha ucuz olsalar da kullanımdan kaynaklı kusurlara sahip olabilirler. Ancak yenilenmiş üründe, malın tamamen ayıpsız olduğu birçok aşamayla kanıtlanmıştır. Bu sebeple, sorunsuz çalışan yenilenmiş üründen daha dayanıklı ve uzun ömürlü olması beklenir. Yenilenmiş ürünün sahip olduğu ekonomik avantajlar arasında garanti kapsamında olması ve taksit imkanıyla satın alınabilmesi de bulunur. Yani, yenilenmiş ürün satın alarak sıfır kondisyonda olan sıfır ürünle benzer avantajlar sunan bir mal sahibi olabilirsiniz. 

Yenilenmiş ürünlerin eksileri arasında, ürünün fabrikadaki üretiminde kullanılan orijinal parçalarla yenilenmesinin zorunlu olmayışı sayılabilir. Ancak yine de, yenileme işlemi sırasında kullanılan yedek parçalar, üreticinin onayladığı ve ürünle kusursuz bir uyum sağlayan parçalardır.